mingisi ang iring

Gigukod ni Goryo Streegano

Si Lalaling Montelibanog nga hubo

Sa nagsigsag nga dalan sa Purok Tago.

“Undangi nako, Goryo!”

“Lala, ang himaya kong gidamgo!”

“Silangan na nato si Himaya.

Ikaw man gani ang iyang gipangandoy.

Nya, wala man nimo lingia

Matag adlaw siya nagdanguyngoy

Samtang naggakos sa iyang duwaang unggoy.”

Mikatawa og kusog si Goryo.

“Anak man na si Himaya ni Di-Ingon-Nato!”

Nadagma si Goryo ug napantok iyang ulo

Sa dakong bato nga misugilon kaniya:

“Ikaw unta ang langit ni Himaya, ataya ka!”

Ang akong iring nakadungog.

Ug mingisi ang iring, mingisi. 

babel

Ibaligya imong mga bata aron makahumba

Ang kawad-on, alang sa uban, bulawan

Ang kalipay nagsamoksamok na sab

Pangawat og pusil ug ition nako higala.

Dugmoka ang bilahan sa kawalaan

Mga burikat ang katawhan

Kablita ang gatilyo pusila akong ulo

Basaha ang sulod sa akong utok

Tutoki kon duna bay nagpahiping kalibog. 

asoy

Naglakaw ko sa nagbagang dalan-uling, nagsunod sa lalaking nagsungkod ug nagsul-ob og panit sa bitin. Gisitsitan ko siya, apan wala siya milingi. “Dili musika imong tingog, dili makahugno sa langit,” matod sa lalaki. Bisan unsaon nakog paspas sa akong lakang, dili nako siya maapsan. Misiyagit ko, “Nong, unsa ning lugara?” “Kini ang paraiso sa mga tuwapos,” matod sa tigulang nga wala gihapon milingi. “Dili pa man ko tuwapos!” “Kini na, Undo, ang ugma diin ang tanang nagsalag sa imong kasingkasing ug hunahuna usa na ka aligato.” “Nong, nganong dili man ka mohunong ug moatubang nako?” “Undo, nahadlok kong makahinumdom ka nga naa pa ka karon sa kaniadto kon makakita ka sa rosas nga miturok sa wala kong mata.” Milingo-lingo ko. “Wala kay angayng kabalak-an, Nong, dili nako ibuton ang buwak ug ihatag sa akong hinigugma. Ako nang gibungkag ang taytayan sa akong kaniadto ug ugma.” “Apan, Dong, ang taytayan dili mabungkag. Tunawon ra na sa imong panumdoman."  Nagpadayon ang lalaki sa unahan nga ang tumoy, segun niya, naa daw sa akong luyo. Milingi ko sa luyo. Akong nakita ang lalaki. Nag-atubang na siya nako, apan hanap ang iyang dagway. Wala koy nahinumdoman. 

dakbayan sa mga bukog

Giputbol ang sirkiro sa iyang amo human iyang gikawatan og paglaom ang mga nanan-aw niya tungod aning esenaha: ang iyang pagsab-it sa hangin sa mga botelya sa bino nga puno sa mga wala matumang damgo o sa tukmang pagkasulti, tinguha, nga mahubad ang kahulogan sa pulong nga “wala” nga kanunayng ilitok nila kon ilang hiposon ang kamatuoran sulod sa ilang mga bulsa.

Naglakaw ang sirkiro, nagguyod og sakong puno sa iyang kagul-anan nga iyang natigom sukad sa iyang pagka bata, kagul-anang natapok natilok sa mga higayon nga did-an siya sa iyang apohan pagsud-ong sa gabundak nga ulan.

Mitadlas siya sa basurahan sa Inayawan, apan wala niya gilabay ang sako. Sa unahan, misantop sa iyang alimpatakan: “Ako ang basurahan.”

Mipadayon siya sa iyang panaw ug nalamba human masabod iyang tiil sa bungo sa dakbayan sa mga bukog. Gipabarog siya sa lalaki nga nagbahag ug nagdalag pana.

“Salamat, Bay. Ako diay ang sirkiro sa Nalusoan.” “Ako diay si Kulafu, ang kinaham sa mga gikapoy sa kinabuhi.”

Sa unahan, gasul-ob og trapo nga Propeta gadagan-dagan. Iyang mga panagna kanunayng gisibya sa iyang mga daman. Sa umaabot, ang Propeta mamaligya og kamatuoran nga selyado sa usa ka paketeng sigarilyo. Dili kini mahalin kay iyang singhagan ang mga tawong moduol niya: “Wala niy presyo, mga pesteha mo!”

Tulo ka kataw nanganta sa kantiladong bahin sa dagat sa Sitio Kantilado. Wala sila mangahubog human ilang nahurot og tungla ang traynta ka botelya nga gipapitlag hulagway ni Kulafu. Ang mga botelya gilabay sa asawa sa negosyante og isda.

Kataw Uno: “Kanta ba kining atong gikanta?” Kataw Dos: “Oo, apan walay melodiya.” Kataw Tres: “Ato ning pangitaon ning lalaki sa botelya. Patilawon nato siya og tinola.”

Wala lang sila nasayod si Kulafu nangita sa iyang tulo ka gusok nga nawala sa dakbayan sa mga bukog. Nanguhit niya ang Makililimos, nangaliyupo og eklipse sa udtong tutok samtang gatutok sa buwan nga sinaw ibabaw sa kampanaryo sa kinadak-ang katedral sa dakbayan sa mga bukog.

Sa dihang wala misanong si Kulafu, igo na lang siya miuwang sa lata sa sardinas. Mihunghong dayon siya sa iyang tapad nga buta nga musikero: “Bulahan ang mga bungol kay sila ray nasayod kon unsa kalangas ang kahilom.”

Ang kasaysayan sa Makililimos walay nasayod. Mahimong nagsugod kaniadto, sa tung-tunga o magsugod pa sa umaabot sa dakbayan sa mga bukog.